mirjam geelink

   kunststukken    Fabelachtig

Fabelachtig

Toen Aline Eras afgelopen herfst de privézolder van Kasteel Rozendael beklom stuitte ze op een omvangrijke collectie schelpen en koralen die bedelde om aandacht. Onder het daklichtraampje fotografeerde ze al de mirakelen uit de zee. Althans dat was de bedoeling. Maar de verzameling was te groot, de tijd te kort, dus ze moest zich beperken. ‘Beperken is goed’ zegt ze tijdens het interview, ‘het verdiept mijn onderwerp’ – tegelijkertijd scant ze in haar hoofd de schelpen die ze allemaal niet heeft kunnen fotograferen. In haar atelier laat ze de schelpenfoto’s zien, vierkant, allemaal even groot maar niet heel groot, eerder handzaam klein als kaarten van een memoryspel die in een doosje passen. Een doosje dat weer in de stellingkast past die een hele wand in het atelier beslaat en overbevolkt is met dode diertjes als hommels, pissebedden, eendagsvliegen, langpootmuggen, schedeltjes en ook miniatuur mensfiguurtjes en een doorgezaagd plastic paardenhoofdje naast een gipsen mensenhoofdje van de kringloop.

van kevers tot schelpen

Al van kinds af aan spaart ze ‘kevertjes in doosjes’ die ze kan raadplegen. Als ze tekent is het fijn om een voorbeeld voor de neus te hebben. En tekenen doet ze iedere dag. In 2011 studeerde ze af aan de kunstacademie van Arnhem en staat sindsdien bekent als een fijnzinnig tekenaar met een meesterlijk oog voor detail. Arbeidsintensieve potloodtekeningen maakt ze, vaak niet veel groter dan een A3, met een voorliefde voor keverschilden, eendensnavels, berkenstammen en ondefinieerbare organismen, meerdere op een vel om ze in een opslag te kunnen vergelijken of eenzaam op een vel met een schaduw eronder. En voortdurend is er iets wat niet helemaal te plaatsen is. En nu, sinds Een zacht geruis in Kasteel Rozendael, tekent ze ook schelpen. De schelpen op de kasteelzolder worden gebruikt voor het onderhouden van de uitbundig gedecoreerde schelpengalerij in de kasteeltuin.

nieuwsgierige intuïtie

Schelpen zijn voor Aline Eras vooral uitwendige skeletten van geheimzinnige weekdieren die hun omhulsel ‘eigenhandig’ produceerden. ‘Hoe zou het weekdier er zonder schelp uitzien’ vraagt ze zich al schetsend af. Dat verborgen leven intrigeert en zet haar rechterhersenhelft aan het werk. Intuïtief verbindt ze verschillende werelden met elkaar. Ze scharrelt in haar geheugen naar organische vormen, draait al tekenend de schelp om de knoopjes, gleuven en groefjes te registreren, draait het papier en ziet tentakels uit de schelp komen, tekent meer vertakkingen tot het eerder een gewei lijkt. Ze loopt achteruit en ziet een wezen dat ergens bekend voorkomt – terwijl het zojuist ontsproten is uit haar vloeiend brein. Het verbinden van twee werelden tot een aha-belevenis, het één onderzoeken en het ander ontdekken, is de basis voor veel uitvindingen. Een tip voor de Willie Wortels onder ons: kijk heel precies naar de tekeningen van Aline Eras, laat de feitelijkheden van de linkerhersenhelft rusten en oefen het associatief denken van de rechterhelft.

het fabelachtige in het onbeduidende

Niet alleen het verborgen schelpenarchief op zolder maar ook het knarsende grind rondom het kasteel trok Aline Eras’ aandacht. ‘Hoeveel voeten hebben er al over de steentjes gelopen?’ Met de blik omlaag speurde ze naar de aantrekkelijkste exemplaren: gladde huid, het hele palet aardkleuren, formaat kiezel tot bijna kei. Steeds meer stenen verdwenen in haar jaszak, ze voelden koud aan. Te lang speelden ze een anonieme bijrol in de massa; al rollend en botsend door een onstuimige rivier eindigden ze als grind voor het kasteel. In haar atelier tekent Aline met een oliehoudend potlood ogen, neus en mond op de steen. De ovalen steen vormt direct een gezicht dat soms wat gegroefd, vervormd of verminkt is. Meerdere potloden tekent ze weg met alleen maar slapende gezichten … of hebben ze pijn? Zijn ze dood? Willen ze iets niet zien? Knipperen ze toevallig allemaal? De stenen hoofdjes zijn in ieder geval zowel aanwezig als afwezig net zoals de aanwezigheid van de oorspronkelijke bewoners van het kasteel doorademt in de vele spullen. De portretten aan de wand volgen je nauwlettend maar de gasten ontbreken aan de gedekte tafel. De stenen zijn weer terug, nu in de bibliotheek in een museumvitrine, leven ingeblazen door ontroerende portretjes, geordend gepresenteerd. Ieder steentje krijgt de volle aandacht. Eindelijk hebben ze hun hoofdrol. Het fabelachtige in het onbeduidende, dat is wat Aline Eras ons laat zien.

Aline Eras, potlood op papier
fabelachtig
Aline Eras, potlood op kiezels, 2018
fabelachtig
Plaatsmaken
fabelachtig
Publicatie 'Een zacht geruis'
Tekst in opdracht van productiehuis Plaatsmaken
Gepubliceerd in 'Een zacht geruis'
Tentoonstelling van Aline Eras in Kasteel Rosendael